Samkynhneigð
Það var ekki fyrr en árið 2006 að lögfesting um rétt samkynhneigðra til frumættleiðinga var gerður hér landi. Hér á landi hafa aldrei verið stundaðar grimmar refsingar fyrir samkynhneigð en samt sem áður má finna í elstu norsku lögunum refsingar gagnvart þeim. Samkvæmt „Gragás“ (forn lagaskrá Íslendinga) má finna lög um að samkynhneigðir voru dæmdir í útlegð og misstu eignir sínir vegna kynhneigð, aldrei var þó dauðarefsing eins og í sumum ríkjum. Ísland afnámu 1940 þessi réttindi árið 1940.
Í 2. gr. Mannréttindayfirlýsingar Sameinuðu þjóðanna frá 10. desember 1948 er mælt fyrir um að hver maður skuli njóta þeirra réttinda sem talin eru í yfirlýsingunni án mismununar á grundvelli kynþáttar, litarháttar, kynferðis, tungu, trúar, stjórnmálaskoðana eða annarra skoðana, þjóðernis, uppruna, eigna, ætternis eða annarra aðstæðna. Hér er þó samkynhneigð aldrei sem flokk sem bannað sé að byggja mismun á. (Skýrsla um
réttarstöðu samkynhneigðra Nefnd sem forsætisráðherra skipaði til að kanna réttarstöðu samkynhneigðs fólks. Reykjavík – Ágúst 2004)
Mjög lítið var minnst á samkynhneigð í löggjafarumræðu fyrr en Samtökin ´78 voru stofnuð. Evrópuráðið samþykktu ályktun stofnanarinnar um afnám misréttis gagnvart samkynhneigðum og var hún samþykkt 1. október 1981. Norðurlandaráðið samþykkti einnig slíkar ályktanir þann 1. mars, 1984.
Árið 1985 var afnám misréttis gagnvart samkynhneigðu fólki í fyrsta sinn borin fram á Alþingi af öllum stjórnmálaflokkum nema Sjálfstæðisflokknum. Tillögunni var svo vísað til allsherjanefndar en ekkert varð úr því. Alþingi gaf svo í annað sinn frá sér ályktun um lagabreytingu samkynhneigðra í maí 1992. Ríkisstjórn myndaði hóp sem vann að skýrslu til að efla vitund manna á menningarlegu og félagslegu sjónarhorni. Einnig var samþykkt að kynmök milli einstaklinga sem eru 15 ára og eldri yrðu ekki gerð refsiverð. Árið 1994 var svo mótað lagafrumvarp sem hljóðaði svo að samvist fólks af sama kyni væri gerð lögleg. Lagafrumvarpið var staðfest og tók gildi þann 27. júní 1996. Ættleiðingar og tæknifrjóvganir voru þó ekki heimilar. Árið 1996 var samþykkt Alþingi frumvarp um að mismunum á þjóðernis, litarhætti, kynþáttar, trúarbragða eða vegan kynhneigðar. Réttur útlendinga sem voru samkynhneigðir var breytt árið 2000 en þá var staðfest samvist þeirra og þeim var heimilt að ættleiða barn maka sinna. Árið 2006 komu svo mikilvægar breytingar lögum fyrir samkynhneiðga. Þá var þeim loks heimilt að ættleiða börn og lesbíur gátu fengið aðstoð við tæknifrjóvgun. Rökin sem fylgdu þessu voru að samkynhneigðir aðilar væru ekki síðri uppalendur heldur en gagnkynhneigð pör. Árið 2010 var svo loks hjúskaparlögum breytt úr hjúskap “karls og konu” yfir í hjúskap “tveggja einstaklinga”, svo nú gilda login um hjúskap allra, burtséð frá kyni og kynhneigð.
http://www.humanrights.is/mannrettindi-og-island/hopar/samkynhneigdir/skyrsla/
http://www.humanrights.is/mannrettindi-og-island/hopar/samkynhneigdir/
Í 2. gr. Mannréttindayfirlýsingar Sameinuðu þjóðanna frá 10. desember 1948 er mælt fyrir um að hver maður skuli njóta þeirra réttinda sem talin eru í yfirlýsingunni án mismununar á grundvelli kynþáttar, litarháttar, kynferðis, tungu, trúar, stjórnmálaskoðana eða annarra skoðana, þjóðernis, uppruna, eigna, ætternis eða annarra aðstæðna. Hér er þó samkynhneigð aldrei sem flokk sem bannað sé að byggja mismun á. (Skýrsla um
réttarstöðu samkynhneigðra Nefnd sem forsætisráðherra skipaði til að kanna réttarstöðu samkynhneigðs fólks. Reykjavík – Ágúst 2004)
Mjög lítið var minnst á samkynhneigð í löggjafarumræðu fyrr en Samtökin ´78 voru stofnuð. Evrópuráðið samþykktu ályktun stofnanarinnar um afnám misréttis gagnvart samkynhneigðum og var hún samþykkt 1. október 1981. Norðurlandaráðið samþykkti einnig slíkar ályktanir þann 1. mars, 1984.
Árið 1985 var afnám misréttis gagnvart samkynhneigðu fólki í fyrsta sinn borin fram á Alþingi af öllum stjórnmálaflokkum nema Sjálfstæðisflokknum. Tillögunni var svo vísað til allsherjanefndar en ekkert varð úr því. Alþingi gaf svo í annað sinn frá sér ályktun um lagabreytingu samkynhneigðra í maí 1992. Ríkisstjórn myndaði hóp sem vann að skýrslu til að efla vitund manna á menningarlegu og félagslegu sjónarhorni. Einnig var samþykkt að kynmök milli einstaklinga sem eru 15 ára og eldri yrðu ekki gerð refsiverð. Árið 1994 var svo mótað lagafrumvarp sem hljóðaði svo að samvist fólks af sama kyni væri gerð lögleg. Lagafrumvarpið var staðfest og tók gildi þann 27. júní 1996. Ættleiðingar og tæknifrjóvganir voru þó ekki heimilar. Árið 1996 var samþykkt Alþingi frumvarp um að mismunum á þjóðernis, litarhætti, kynþáttar, trúarbragða eða vegan kynhneigðar. Réttur útlendinga sem voru samkynhneigðir var breytt árið 2000 en þá var staðfest samvist þeirra og þeim var heimilt að ættleiða barn maka sinna. Árið 2006 komu svo mikilvægar breytingar lögum fyrir samkynhneiðga. Þá var þeim loks heimilt að ættleiða börn og lesbíur gátu fengið aðstoð við tæknifrjóvgun. Rökin sem fylgdu þessu voru að samkynhneigðir aðilar væru ekki síðri uppalendur heldur en gagnkynhneigð pör. Árið 2010 var svo loks hjúskaparlögum breytt úr hjúskap “karls og konu” yfir í hjúskap “tveggja einstaklinga”, svo nú gilda login um hjúskap allra, burtséð frá kyni og kynhneigð.
http://www.humanrights.is/mannrettindi-og-island/hopar/samkynhneigdir/skyrsla/
http://www.humanrights.is/mannrettindi-og-island/hopar/samkynhneigdir/